Mój ostatni post na Instagramie – https://www.instagram.com/aldonakucharzyk/, bardzo Was poruszył. Wiele z Was do mnie pisało, dzwoniło. Mój kalendarz uzupełniło kilka męskich imion. Dziękuję Wam, za sygnał, że jest to ważny temat nie tylko z mojej perspektywy ale i Waszej, moich odbiorców. Cieszę się, że jesteście… jestem wdzięczna!
Myślę, że samobójstwa to trudny i bolesny temat, o którym wciąż mówimy zbyt mało. Szczególnie, gdy dotyczy on mężczyzn – grupy, w której odsetek samobójstw jest wyjątkowo wysoki. Według raportów Komendy Głównej Policji za 2023 rok, ponad 75% ofiar samobójstw w Polsce to mężczyźni.
Co sprawia, że właśnie oni tak często wybierają milczenie zamiast pomocy?
Jak możemy przeciwdziałać temu zjawisku?
Milczenie jako bariera
Społeczne stereotypy często narzucają mężczyznom obraz osoby silnej, niezależnej i niewzruszonej. W takich warunkach przyznanie się do trudnych emocji, poczucia bezradności czy problemów psychicznych może wydawać się niemożliwe. W efekcie wielu mężczyzn wybiera milczenie i izolację, co pogłębia ich cierpienie.
Badania pokazują, że mężczyźni rzadziej niż kobiety szukają pomocy psychologicznej, choć w ich przypadku problemy ze zdrowiem psychicznym mogą prowadzić do bardziej dramatycznych konsekwencji. To milczenie, wynikające z obawy przed oceną lub wstydem, często staje się śmiertelną pułapką.
Znaki ostrzegawcze – na co możesz zwrócić uwagę?
Rozpoznanie sygnałów, że bliska osoba może znajdować się w kryzysie, jest kluczowe. Niepokojące objawy mogą obejmować:
- Nagłą zmienność nastrojów lub wycofanie się z życia towarzyskiego.
- Zainteresowanie tematyką śmierci lub samobójstwa.
- Porzucenie pasji czy obowiązków.
- Rozdawanie rzeczy o wartości sentymentalnej.
- Nadużywanie alkoholu lub innych substancji psychoaktywnych.
Każda z tych oznak może sugerować, że osoba potrzebuje pomocy. Nie ignoruj ich – szczera rozmowa może uratować życie.
Gdzie szukać pomocy?
Jeśli zauważasz, że któryś z bliskich zmaga się z trudnymi emocjami lub wyraża myśli samobójcze, działaj natychmiast. W Polsce istnieje wiele miejsc, które oferują wsparcie:
- Telefon zaufania dla osób dorosłych w kryzysie emocjonalnym: 116 123
- Telefon zaufania dla dzieci i młodzieży: 116 111
- Centra interwencji kryzysowej – dostępne w większości miast.
- Izby przyjęć szpitali psychiatrycznych – w przypadku bezpośredniego zagrożenia życia.
Rola rodziny i bliskich
Rodzina i przyjaciele odgrywają kluczową rolę w zapobieganiu samobójstwom. Oto kilka kroków, które można podjąć:
- Rozmawiaj – zapytaj wprost o samopoczucie i myśli samobójcze. Taka rozmowa nie zachęci nikogo do działania, ale pozwoli poczuć się wysłuchanym.
- Okazuj wsparcie – unikaj oceniania, krytyki i dawaniu „mądrych rad”. Ważne jest, aby osoba poczuła się akceptowana.
- Zaproponuj pomoc profesjonalną – wspólnie poszukajcie specjalisty, który pomoże w trudnej sytuacji.
- Monitoruj sytuację – bądź w kontakcie i obserwuj zmiany w zachowaniu bliskiej Ci osoby.
Jak zachęcić do szukania pomocy?
Wielu mężczyzn unika terapii, obawiając się stygmatyzacji. Ważne jest, aby prezentować wsparcie psychologiczne jako narzędzie, a nie oznakę słabości. Podkreślaj, że zdrowie psychiczne jest tak samo ważne jak fizyczne, a szukanie pomocy wymaga odwagi.
Proszę pamiętaj…
Samobójstwa wśród mężczyzn to problem, który wymaga naszej uwagi i działania. Ważne, by mówić otwarcie o emocjach, przełamywać stereotypy i zachęcać do korzystania z dostępnych form wsparcia. Każdy z nas może mieć wpływ na poprawę sytuacji, pod warunkiem, że nie zostaniemy obojętni na cierpienie innych, pod warunkiem, że Ty sam nie będziesz obojętny wobec własnego cierpienia…
Bibliografia:
- Komenda Główna Policji. (2023). Raport o samobójstwach w Polsce. Dostępne na stronie: https://www.policja.pl
- WHO (World Health Organization). (2019). Preventing suicide: A global imperative. Dostępne na stronie: https://www.who.int
- CBOS (Centrum Badania Opinii Społecznej). (2022). Postawy Polaków wobec problemów zdrowia psychicznego. Dostępne na stronie: https://www.cbos.pl
- Fundacja Itaka. (n.d.). Samobójstwa i zapobieganie. Dostępne na stronie: https://www.itaka.org.pl
- Ośrodek Przetwarzania Informacji (OPI). (2021). Zdrowie psychiczne w Polsce: Raport o stanie zdrowia mieszkańców. Dostępne na stronie: https://www.opi.org.pl
- Ministerstwo Zdrowia. (2023). Narodowy Program Ochrony Zdrowia Psychicznego. Dostępne na stronie: https://www.gov.pl/zdrowie
- Czabała, J. C. (2020). Psychoterapia: Teoria i praktyka. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
- Tomaszewska, K., & Borkowski, A. (2021). Samobójstwa w Polsce: Statystyki, przyczyny i zapobieganie. Kraków: Instytut Psychologii i Zdrowia.
- Światowa Organizacja Zdrowia (WHO). (2018). Globalny raport na temat zdrowia psychicznego. Dostępne na stronie: https://www.who.int
- Borecki, R., & Kowalska, M. (2022). Stygmatyzacja zdrowia psychicznego w Polsce. W: Przegląd Psychologiczny, 28(2), 45–67.
